19
yağlı güreşin tarihi çok eskidir.
bilinebildiği kadarıyla 600 yıldır yapılmaktadır.
sadece spor değildir; içerisinde rakibe saygıdan başlar öğretileriyle birlikte tam bir yaşam biçimidir.
üç kez üst üste başpehlivan olan güreşçi altın kemerin ebedi sahibi olur. yakın tarihimiz için ahmet taşçı iki kez altın kemer almış ve efsaneleşmiştir. kendisi 9 kez başpehlivan olmuştur ve cumhuriyet tarihimizde rekor kendisindedir.
başkaca er meydanından ne büyük ustalar ve pehlivanlar geçmiştir. kel aliçolar, koca yusuflar, adalı haliller, kurtdereli mehmetler…. ve adını hatırlayamadığım rahmetli başka pehlivanlar.
bu işe o kadar gönül hatta ömür vermişlerdir ki anlatılana göre kel aliço (gaddar aliço da denir) 70 üstü yaşta saray pehlivanı olarak güreşmiştir.
bu sporda rakibe saygı, allah’a ve peygambere bağlılık esastır. kıspet bile kıbleye dönülerek giyilir. sonra peşreve başlanır. peşrev hem ısınmak hem de seyirciyi coşturmak için yapılır. rahmetli cengiz elbeye (toros kartalı cengiz) en renkli peşrevleri yapan olarak hatırlanır. peşrevde yer öpülür bunun manası topraktan geldik toprağa gideceğiz şeklinde allah’a tam teslimiyet içerir.
peşrev yapılırken rakibin kasnağı ve paçaları kontrol edilir. gevşemişse rakip iyi güreşemeyeceği konusunda uyarılır. sonra güreşe geçilir. göbek gök görürse ya da sırt yere değerse kaybedilir.
yağlı güreşin olmazsa olmazları vardır: cazgırlar pehlivanların başında olur. mani okuyarak onları mental anlamda güreşe hazırlar ve seyirciyi yükseltir. en akılda kalan cazgır rahmetli iznikli pele mehmet tir.
zurna ve davul olmadan güreşilmez. davul ve zurna belli ritimde güreş bitinceye kadar çalar.
kıspet de pehlivanın giydiği siyah elbiseye verilen addır. kıspet mutlaka kasnaklı olmalı ve içten iyice yağlanmalıdır.
eskiden zeytin yağı kullanılıyormuş ama günümüzde ayçiçek yağıyla pehlivanlar yağlanmaktadır. bir güreşte ortalama bir pehlivan 3-4 kilo yağlanır.
günümüzde bu spor hala amatör ruhla ve çokça belediyelerin desteği ve ağalık ihaleleri ile devam ettirilmeye çalışılmaktadır. içeriği ve tarihi göründüğünden çok derindir.
rahmetli tarık akan ın “pehlivan” filmi baba mesleğine dönen pehlivanın hikayesini anlatır. film inanılmaz dramdır ve sonu da çok hüzünlüdür. ama bir pehlivanın ustasına saygısını ne yaşadığını ne hissettiğini çok yakından anlatır. pehlivanlık tam olarak ne demek merak edenler için izlemesi şiddetle tavsiye edilir.
bilinebildiği kadarıyla 600 yıldır yapılmaktadır.
sadece spor değildir; içerisinde rakibe saygıdan başlar öğretileriyle birlikte tam bir yaşam biçimidir.
üç kez üst üste başpehlivan olan güreşçi altın kemerin ebedi sahibi olur. yakın tarihimiz için ahmet taşçı iki kez altın kemer almış ve efsaneleşmiştir. kendisi 9 kez başpehlivan olmuştur ve cumhuriyet tarihimizde rekor kendisindedir.
başkaca er meydanından ne büyük ustalar ve pehlivanlar geçmiştir. kel aliçolar, koca yusuflar, adalı haliller, kurtdereli mehmetler…. ve adını hatırlayamadığım rahmetli başka pehlivanlar.
bu işe o kadar gönül hatta ömür vermişlerdir ki anlatılana göre kel aliço (gaddar aliço da denir) 70 üstü yaşta saray pehlivanı olarak güreşmiştir.
bu sporda rakibe saygı, allah’a ve peygambere bağlılık esastır. kıspet bile kıbleye dönülerek giyilir. sonra peşreve başlanır. peşrev hem ısınmak hem de seyirciyi coşturmak için yapılır. rahmetli cengiz elbeye (toros kartalı cengiz) en renkli peşrevleri yapan olarak hatırlanır. peşrevde yer öpülür bunun manası topraktan geldik toprağa gideceğiz şeklinde allah’a tam teslimiyet içerir.
peşrev yapılırken rakibin kasnağı ve paçaları kontrol edilir. gevşemişse rakip iyi güreşemeyeceği konusunda uyarılır. sonra güreşe geçilir. göbek gök görürse ya da sırt yere değerse kaybedilir.
yağlı güreşin olmazsa olmazları vardır: cazgırlar pehlivanların başında olur. mani okuyarak onları mental anlamda güreşe hazırlar ve seyirciyi yükseltir. en akılda kalan cazgır rahmetli iznikli pele mehmet tir.
zurna ve davul olmadan güreşilmez. davul ve zurna belli ritimde güreş bitinceye kadar çalar.
kıspet de pehlivanın giydiği siyah elbiseye verilen addır. kıspet mutlaka kasnaklı olmalı ve içten iyice yağlanmalıdır.
eskiden zeytin yağı kullanılıyormuş ama günümüzde ayçiçek yağıyla pehlivanlar yağlanmaktadır. bir güreşte ortalama bir pehlivan 3-4 kilo yağlanır.
günümüzde bu spor hala amatör ruhla ve çokça belediyelerin desteği ve ağalık ihaleleri ile devam ettirilmeye çalışılmaktadır. içeriği ve tarihi göründüğünden çok derindir.
rahmetli tarık akan ın “pehlivan” filmi baba mesleğine dönen pehlivanın hikayesini anlatır. film inanılmaz dramdır ve sonu da çok hüzünlüdür. ama bir pehlivanın ustasına saygısını ne yaşadığını ne hissettiğini çok yakından anlatır. pehlivanlık tam olarak ne demek merak edenler için izlemesi şiddetle tavsiye edilir.
